Oud-gemeenteraadslid en oud-stadsdeelvoorzitter Martin Verbeet verzamelt zijn hele leven boeken. Het zijn er honderden, misschien wel duizenden. ‘Ik ga niet naar de bibliotheek. Ik moet boeken hebben. Bezitten.’
Martin herinnert zich de boekenkast van zijn opa: ‘Hij had een indrukwekkende boekenkast. Mooie gebonden boeken. Veel van de Arbeiderspers. Ik haal specifiek een boek over keizers in China voor de geest. Daar kon ik eindeloos mee bezig zijn.’ Ook bij de vader en moeder – beiden onderwijzer- van Martin werd veel gelezen. ‘Er stond van alles in de kast. Geschiedenis. Literatuur in het Duits en Frans.’
Al op jonge leeftijd las hij Nederlandse literatuur. Naar eigen zeggen ontstaat zijn levenslange passie voor geschiedenis door het lezen van literatuur. Op vijftienjarige leeftijd leest hij Eduard du Perron’s Land van herkomst. ‘Ik begreep toen de emotionele kant van het boek nog niet. Dat kwam pas later.’
Een terugkerend thema is de Tweede Wereldoorlog. Bijvoorbeeld Hermans’ Donkere kamer van Damocles en De tranen der acacia’s. ‘Er werd thuis niet bijzonder veel gepraat over de oorlog. Maar na verloop van tijd besef je dat je toch dicht op die oorlog geboren bent. En dat je er veel over wilt weten.’
Over een andere oorlog werd ook niet veel gepraat. ‘Mijn vader moest als onderofficier naar Nederlands-Indië. Daar heeft hij vier jaar gezeten. Over deze periode heeft hij niets verteld. Je praatte er gewoonweg niet over.’ Oorlog en kolonialisme. Het zijn thema’s die keer op keer terugkomen in Martin’s leven.
Biologie
Ondanks zijn fascinatie voor geschiedenis besluit Martin in 1968 moleculaire biologie te gaan studeren. ‘Waarom geen geschiedenis? Ik dacht dat je daar geen brood mee kon verdienen. Biologie is natuurlijke historie. Bovendien wilde ik alles behalve onderwijzer worden.’ Martin reikt naar een boek dat hij net heeft uitgelezen. A brief history of everyone who ever lived van Adam Rutherford. ‘Een fantastisch boek. Vermenging van soorten heeft altijd plaatsgevonden. De mens verschilt genetisch bijzonder weinig van elkaar. In de geschiedenis is intellect vaak gekoppeld aan ras of huidskleur. Dat soort theorieën zijn onzin.’ Tijdens zijn studiejaren verdient hij bij als student-assistent. ‘Dat was een heerlijke tijd. Ik studeerde en ik verdiende aardig wat geld.’ Martin legt zich toe op de medische biologie en ontwikkelt methodes om spier- en stollingsziektes tegen te gaan.
Persoonlijke bibliotheek
Martin gaat nooit naar een bieb. Hij koopt zijn boeken in de buurt, bijvoorbeeld bij Linnaeus aan de Middenweg. ‘Als ik een boekwinkel bezoek kom ik altijd terug met een stapeltje nieuwe exemplaren. Ik ben een alleseter. Wil alles weten. Mijn vrouw is ook boekengek. Dat helpt wel.’ Zijn indrukwekkende verzameling is ingedeeld in drie delen: een koloniale studeerkamer op de tweede verdieping vol met boeken uit zijn vakgebied, in de woonkamer een grote wandkast en een uitgehakte linde. De linde is een project van een Groningse kunstenaar. In zijn wandkast komt de hele geschiedenis voorbij: de Tweede Wereldoorlog, de Sovjet-Unie, de Vietnamoorlog, China, de middeleeuwen.
Leitmotiv
Martin wijst op een boek van de Duits-Nederlandse schrijver Hans Keilson: in de ban van de tegenstander. In deze (waarschijnlijk) autobiografische roman gaat een jongeman op zoek naar degene die zijn gemeenschap met vernietiging bedreigt. Keilson moest vanwege zijn Joodse achtergrond onderduiken in de Tweede Wereldoorlog. ‘De jongen in het boek probeert zich te verdiepen in de denkwijze van de tegenstander. Dat is belangrijk. Ik heb veel over dit thema gelezen. Ook in de boeken van historicus Tony Judt. Het gaat om het twijfelen aan het eigen standpunt, het betrekkelijke ervan. Het kennen en begrijpen van de tegenstander zorgt voor een zekere mildheid.’
